PLAY THERAPY ให้การเล่นช่วยผ่อนคลายอารมณ์และสมองพัฒนาการของเด็ก
“การเล่น เป็นมากกว่าความสนุกสาน และการเล่นมีหลายระดับ ซึ่งการเล่นบำบัด (Play Therapy) สามารถช่วยเยียวยา บรรเทา และส่งเสริมพัฒนาทั้งทางร่างกายและจิตใจของเด็กในทุกๆ ด้าน”คือคำอธิบายเบื้องต้นของ การเล่นบำบัด (Play Therapy) ที่ ‘เม’ เมริษา ยอดมณฑป นักจิตวิทยาเด็กและครอบครัว เจ้าของเพจตามใจนักจิตวิทยา ซึ่งได้เรียนต่อเฉพาะทางด้านนี้มาจากสถาบัน Academy of Play and Child Psychotherapy (APAC) ภายใต้การดูแลควบคุมของ Play Therapy United Kingdom (PTUK) ประเทศอังกฤษ และปัจจุบันเมกำลังอยู่ในช่วงเก็บชั่วโมงการเล่นบำบัด 100 ชั่วโมง ที่โรงเรียนอนุบาลทางเลือกแห่งหนึ่ง
การเล่นบำบัด (Play Therapy)’ เมื่อเราต้องการจะใช้แนวทางการบำบัดนี้กับเด็กๆ สิ่งสำคัญอันดับแรก คือ นักเล่นบำบัดต้องสร้างพื้นที่พิเศษสำหรับเด็กๆ เสียก่อน
ถ้าในเชิงกายภาพ พื้นที่นั้น คือ ‘ห้องเล่น (play room)’ ที่แห่งนี้จะเต็มไปด้วยของเล่นมากมายหลายประเภท เช่น ถาดทราย (sand tray) ตัวหุ่นจำลองต่างๆ (figurines) ตุ๊กตา หุ่นมือ เครื่องดนตรี ดินเหนียว ดินน้ำมัน รวมทั้งอุปกรณ์สร้างสรรค์งานศิลปะต่างๆ รอให้เด็กเข้ามาหยิบจับตามความต้องการของพวกเขา แต่ถ้าพูดถึงห้องนี้ในเชิงนามธรรม ห้องพิเศษ หรือ ห้องเล่น (play room) คือ พื้นที่ที่ปลอดการสอนสั่ง เพราะนักเล่นบำบัดเชื่อว่า พื้นที่ที่ปลอดภัยทางใจต้องไม่มีการชี้นำใดๆ เพื่อเด็กสามารถระบายทุกความรู้สึก และบรรเทาผ่านการสื่อสารออกมาในภาษาที่เรียกว่า “การเล่น”
“การเล่น” บำบัดได้อย่างไร
ถ้าเป็นเรื่องเด็กก็จะเป็นการปรับพฤติกรรม แต่ถ้าเด็กที่โตแล้วเราจะใช้ปรับความคิดเพื่อปรับเปลี่ยนพฤติกรรม (CBT: Cognitive Behavioral Therapy) การปรับพฤติกรรมจะช่วยแก้ปัญหาแต่ไม่ได้เยียวยาจิตใจโดยตรงในเด็กบางคนที่เจอเรื่องที่กระทบใจอย่างหนักหนาสาหัส เช่น โดนทอดทิ้ง การถูกคุกคามทางเพศ เจออะไรที่ดราม่าหนักๆ การปรับพฤติกรรมอาจจะไม่ใช่สิ่งที่ควรทำ บางทีเขามีพฤติกรรมอาละวาดหนัก ร้องไห้ฟูมฟายเอาแต่ใจมากๆ เพราะพ่อแม่เพิ่งเสียชีวิต การอาละวาดของเขาเกิดจากการที่เขาไม่สามารถยอมรับกับสิ่งที่เกิดขึ้นได้ เราจะไปปรับพฤติกรรมเขาก็อาจจะทำให้จิตใจของเด็กแย่ลง
ดังนั้น Play Therapy จึงเหมาะกับเด็กตั้งแต่ 3 ปีขึ้นไป เพราะเด็กไม่ได้ใช้คำพูดสื่อสารเหมือนผู้ใหญ่ แต่เขาใช้การเล่นเป็นสัญลักษณ์แทนภาษา บางคนโดนล่วงละเมิดทางเพศมา เขาบอกไม่ได้หรอก เด็กสามขวบจะบอกยังไงว่าผู้ชายคนนี้ทำอะไรกับหนูตรงไหนบ้าง แต่เขาจะหยิบตุ๊กตาตัวหนึ่งมาทำอะไรกับตุ๊กตาอีกตัวหนึ่ง เราค่อยๆ ดูก็รู้เลยว่าเกิดอะไรขึ้น ขนาดหน้าอก อวัยวะเพศเขายังไม่รู้จักชื่อเลย แล้วจะให้เขาบอกเราได้อย่างไรว่าโดนทำอะไรม
Cr:The Potential